Chương 3
KHÍ HẬU VÀ ĐẤT TRỒNG SẮN
3.1 Khí hậu: ánh sáng, nhiệt độ, lượng mưa, gió, nguồn nước
3.2 Đất sắn Việt Nam sự phân bố và tính chất đất cơ bản
3.3 Những vùng trồng sắn và vụ sắn chính ở Việt Nam .
3.4 Nhu cầu dinh dưỡng khoáng của cây sắn .
3.1 Khí hậu: ánh sáng, nhiệt độ, lượng mưa, gió, nguồn nước.
3.1.1 Ánh sáng
Sắn là cây ưa sáng. Ánh sáng mạnh sắn phát triển tốt, khi bị che khuất thân lá sắn bị hiện tượng vống, lá rụng sớm tuổi thọ thấp. Thiếu ánh sáng cây phân hóa chậm, chiều dài lóng tăng lên, năng suất củ giảm rõ rệt. Cây sắn thiếu ánh sáng thân lá có màu trắng vàng, nhiều nhu mô xếp, ít mô cơ giới, tế bào kéo dài, gian bào lớn, cây vươn cao. Cường độ ánh sáng không chỉ là một trong những nhân tố quyết định mật độ trồng sắn, mà còn ảnh hưởng lớn tới tính chống đổ, quang hợp và năng suất. Theo CIAT (1973): nếu giảm 1/2 lượng chiếu sáng thì chất khô giảm khoảng 30%.
Sắn là cây có phản ứng với ánh sáng ngày ngắn, thích hợp 8 - 10 giờ chiếu sáng/ ngày. Tuy nhiên ảnh hưởng của ngày dài và ngày ngắn không rõ trong thời kỳ sinh rễ mọc mầm và thời kỳ phát triển hệ rễ. Ngày dài làm tăng số lượng củ và thuận lợi cho sự sinh trưởng cành lá, nhưng trở ngại sinh trưởng của củ. Ngày ngắn thuận lợi cho sự sinh trưởng củ.( Nair, 1968)
Ở các tỉnh phía Nam ánh sáng dồi dào và cường độ bức xạ cao, số giờ chiếu sáng dài, nên sắn phát triển củ mạnh vào cuối mùa mưa. Trời nắng nhiều làm củ thuận lợi, sắn dễ đạt năng suất cao.
Ảnh hưởng của ánh sáng đến sự ra hoa chưa được xác định rõ. Sinh lý của sự ra hoa sắn chịu sự chi phối của giống, ánh sáng và các yếu tố sinh thái khác.
3.1.2 Nhiệt độ
Sắn trồng ở vùng có nhiệt độ cao thì thời gian sinh trưởng ngắn hơn so với vùng nhiệt độ thấp hơn. Ở các tỉnh Nam nhiệt độ trung bình 23 - 27OC thời gian sinh trưởng của sắn rút ngắn, thu hoạch sớm hơn so với sắn trồng ở các tỉnh phía Bắc
Các thời kỳ sinh trưởng yêu cầu nhiệt độ khác nhau. Thời kỳ sinh rê và mọc mầm sắn cần nhiệt độ 20-27 OC; thời kỳ phát triển hệ rễ và thời kỳ phát triển thân lá cần nhiệt độ 20 - 32OC; thời kỳ phát triển củ cần nhiệt độ .25 - 35OC. Tại nhiệt độ dưới 10 OC sắn ngừng sinh trưởng thân lá và bị chết héo, sắn sinh trưởng và phát triển chậm khi nhiệt độ vượt quá 40OC
3.1.3 Lượng mưa, nước, độ ẩm đất
Sắn chịu hạn cao, sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu nóng vừa và ẩm. Lượng mưa trung bình thích hợp đối với sắn là 1.000 - 2000mm /năm. Sắn có thể sinh trưởng được ở lượng mưa: 500 - 3000 mm /năm.
Tuỳ thời kỳ sinh trưởng mà sắn có nhu cầu về nước khác nhau: Hom sắn mới trồng cần đủ ẩm 70 - 80% để ra rễ và mọc mầm. Mưa nhiều và kéo dài hom sắn dễ bị thối. Ngược lại khi sắn bị khô hạn kéo dài thì sắn mọc chậm, ít rễ củ, sinh trưởng kém, và bị chết hom. Cây sắn non từ 5 - 20 lá nhu cầu nước tăng lên nhưng cũng chịu được hạn cao hơn. Ở thời kỳ sinh trưởng thân lá mạnh nhu cầu nước lớn nhất 75 -85% để quang hợp và vận chuyển vật chất. Thời kỳ tích luỹ tinh bột và phình to của củ nhu cầu về nước 60 - 70%. Nều thiếu nước ở thời kỳ cuối này sẽ giảm năng suất nhưng nếu mưa nhiều làm thân lá vẫn tiếp tục phát triển, vận chuyển chất khô về củ ít, năng suất và phẩm chất cũng bị giảm sút.
Nhìn chung, ở Việt Nam lượng mưa thích hợp cho sự sinh trưởng của sắn. Các tỉnh phía Nam nắng nhiều và lượng mưa khá cao trong suốt vụ sắn trồng nên năng suất sắn củ tươi và hàm lượng bột cao hơn các vùng khác trong cả nước.
3.2 Đất trồng và nhu cầu dinh dưỡng khoáng cây sắn
3.2.1 Đất trồng sắn
Đất trồng sắn thích hợp nhất là đất tơi xốp, giữ và thoát nước tốt. Sắn trồng trên đất cát pha, củ có nhiều tinh bột và ăn ngon. Sắn đạt năng suất cao nhất ở đất có tưới, sa cấu đất trung bình, hàm lượng dinh dưỡng cao.
Sắn không kén đất thích hợp với nhiều loại đất trồng. Sắn có thể trồng trong một phạm vi biến động lớn của đất từ cát nhẹ đến sét nặng, pH từ 3,5 đến 7,8, ngoại trừ đất úng nước hoặc đất có hàm lượng muối cao.
Yếu tố đất ảnh hưởng sinh trưởng của sắn: Về thành phần cơ giới của các loại đất không ảnh hưởng lớn, nhưng thành phần dinh dưỡng thì ảnh hưởng lớn. Đất xấu cần bón phân thâm canh năng suất sắn mới cao, dù rằng sắn có thể sinh trưởng được trong đất nghèo dinh dưỡng. Vùng đất đồi trồng sắn thường có độ dốc lớn, đất chua nên thiếu cả ba nguyên tố N:P:K, đặc biệt là P. Vùng đất cát thiếu nhiều vi lượng và N. Do vậy, muốn cho sắn sinh trưởng đạt năng suất cao cần có chế độ canh tác và cải tạo đất trồng sắn hợp lý theo hướng sử dụng, quản lý đất bền vững. Sắn chịu được đất có pH = 4 - 7,5, tối thích pH = 5,5 (Edwards và cộng sự, 1977). Sắn chịu được chua nhiều hơn khoai lang và ngô
Đặc điểm của đất sắn Việt nam: Ở nước ta, sắn được trồng phổ biến trên đất xám, đất nâu vàng và đất đỏ, sắn cũng được trồng một phần trên đất cát xám ven biển miền Trung và đất phù sa nhiễm phèn vùng đồng bằng sông Cửu Long. Hầu hết đất trồng sắn của Việt Nam đều nghèo dinh dưỡng, bị xói mòn và rửa trôi, pH thấp 5,0- 6,0, thiếu đạm, kali và chất hữu cơ.
3.3 Những vùng trồng sắn và vụ sắn chính ở Việt Nam
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
TÀI LIỆU THAM KHẢO
No comments:
Post a Comment